تفاوت بین ترکی استانبولی و ترکی آذربایجانی

در این مقاله سعی داریم به بررسی تفاوت ها و شباهت های موجود در زبان ترکی استانبولی و ترکی آذربایجانی بپردازیم.

آگاهی از کابردی ترین تفاوت ها برای زبان آموزان زبان ترکی می تواند روند یادگیری آن ها را سرعت بخشد و برقراری ارتباط با افراد این کشور ها را سهل نماید، طوریکه منظور و مفهوم گفته های خود را به درستی به مخاطب منتقل کنند.

در ابتدا باید مبدا اولیه هر یک از زبان ها را بررسی کنیم؛ مبدا اولیه زبانی ترکی استانبولی کشور ترکیه است، در حالی که مبدا زبانی ترکی آذربایجانی کشور آذربایجان است بنابراین به علت همین تفاوت در موقعیت جغرافیایی، این دو زبان دارای لهجه و گویش کاملا متفاوتی هستند.

بنابراین اگر شما شیفته ی یادگیری این زبان ها یا علاقه مند به دانستن تفاوت ها و شباهت های این دو زبان هستید، این مقاله را از دست ندهید.

بررسی تفاوت های موجود بین زبان ترکی استانبولی و ترکی آذربایجانی

• تفاوت های نژادی: با بررسی ریشه اصلی نژادی پی می بریم که این دو زبان دارای نقطه اشتراکات زبانی زیادی هستند ، در واقع کسانی که زبان مادری شان چه ترکی استانبولی و چه ترکی آذربایجانی است در برقراری ارتباط باهم بسیارموفق هستند و به نوعی آشنا به زبان هم دیگر هستند، زیرا ساختار دستورزبانی یکسانی دارند و تنها در واژگان و تلفظ باهم فرق می کنند.
• تفاوت های گویشی: تفاوت های لهجه ای و گویشی از جمله مشهود ترین تفاوت هاست. از آنجایی که ترکی استانبولی بیشتر در معرض تاثیر گرفتن از زبان انگلیسی است و با کشورهای عربی همسایگی دارد، ورود کلمات انگلیسی و عربی در این زبان دیده می شود اما زبان ترکی آذربایجانی بیشتر باکشور ما در ارتباط است بنابراین طبیعی است که لغات فارسی بیشتری وارد این زبان شود.
• تفاوت های نوشتاری: با بررسی تاریخچه ی زبانی میتوان به تفاوت های نوشتاری این دو زبان پی برد. از سال ۱۹۲۸ در زبان ترکی استانبولی برای املای کلمات از حروف لاتین به جای حروف عربی استفاده شد، اما این تغییر در زبان ترکی آذربایجانی بسیار دیرتر یعنی از سال ۱۹۴۰ رخ داد.

در حال حاضر در بین مردم نسل جدید ترکیه کمتر کسی میتواند  ترکی را به خط عربی بخواند و خواندن خط عربی تنها در مسائل دینی اتفاق می افتد که آن هم بسیار دشوار است.

حروف الفبای زبان ترکی استانبولی ۲۹ حرف دارد ولی در زبان آذربایجانی حروف الفبا ۳۲ حرف است که در واقع ۳ حرف اضافه دارد. حروف اضافه ی زبان آذری را میتوان این طور نام برد:

• x/x/
• ə/ä
• /q/x, g. k

حروف صدا دار و بی صدا نیز این تفاوت ها را می سازد برای مثال:

1. حرف ترکی استانبولی u معادل حرف ترکی آذربایجانی o است.
2. حرف ترکی استانبولی ü معادل حرف ترکی آذربایجانی ö است.
3. حرف ترکی استانبولی k معادل حرف ترکی آذربایجانی g است.
4. حرف ترکی استانبولی ç معادل حرف ترکی آذربایجانی c است.
5. حرف ترکی استانبولی x معادل حرف ترکی آذربایجانی  K است.

• پسوند هایی مانند ten tan te ta در زبان ترکی استانبولی به معنای ” در ” است حال آن که پسوند هایی نظیر den dan de da در زبان ترکی اذربایجانی به معنای ” از” می باشد.
• در مبحث ضمایر نیز یک سری تفاوت هایی در این دو زبان دیده می شود به عنوان مثال در زبان ترکی استانبولی ضمیر ” من ” را به صورت ben و در زبان ترکی آذربایجانی mənاستفاده می شود.

اما ضمیرهای اشاره هر دو زبان کاملا به هم شباهت دارند به جز ضمیر اشاره həmin در زبان ترکی آذری که معادل ضمیر اشاره şu در زبان ترکی استانبولی است.

• تفاوت های گرامری: تفاوت های گرامری این دو زبان بسیار اندک است و در واقع بخش عمده ی این تفاوت ها در بین واژگانی است که روزانه مورد استفاده قرار می گیرد. بنابراین یک فرد آذری زبان اگر قصد یادگیری زبان ترکی استانبولی را داشته باشد تنها کافی است که در نحوه ی گویش و لهجه کلمات تمرکز کند و به طور کلی به راحتی می تواند در مدت زمان کمی به این زبان مسلط شود.
• تفاوت های ارقامی و عددی: ارقام در زبان ترکی استانبولی با زبان ترکی آذربایجانی در تلفظ و نوشتاری بسیار شبیه به هم هستند اما باز هم تفاوت های ریزی در آن دیده می شود به عنوان مثال:

عدد ۴ در زبان ترکی استانبولی به صورت dört تلفظ و نوشته می شود حال آن که در زبان ترکی آذری dörd می باشد و همان طور که می بینیم بسیار زیاد به هم شباهت دارند.

برای آگاهی بیشتر شما چند نمونه از اعداد ترکی استانبولی و آذربایجانی را در جدول زیر آورده ایم تا به شباهت و تفاوت های آن ها پی ببرید:

اما به طور کلی اگر بخواهیم راجع به شباهت های این دو زبان بگوییم می توانیم به موارد زیراشاره کنیم:

صرف نام ها برای هر زمان، ساختارهای فعلی، ترتیب فاعل و مغعول، پیشوند ها، عدم وجود حرف معین جنس و صامت ابتدا و انتهای کلمات  در هر دو زبان یکسان است.

 و در آخر:

در حال حاضر زبان ترکی مورد استفاده در ایران بیشتر به زبان ترکی آذربایجانی شباهت دارد و ساکنان شهرهای تبریز و اردبیل و به طور کلی آذری زبانان کشورمان به راحتی می توانند با کشور آذربایجان ارتباط برقرار کنند. در حالی که آذری زبانان کشور ما در سفر به ترکیه در سطح خیلی ابتدایی می توانند با مردم کشور ترکیه ارتباط برقرار کنند. در زبان ترکی استانبولی حرف ( خ ) و ( ق ) وجود ندارد و این یک عامل مهم است که تفاوت را در لهجه ایجاد می کند.

این تفاوت ها می تواند روز به روز افزایش یابد و نمیتوان به طور قطعی گفت چه تعداد تفاوت هایی در این دو زبان وجود دارد اما می توان با وجود این تفاوت ها این دو زبان را کاملا دو زبان جدا از هم و مستقل دانست.

امیدواریم اطلاعات این مقاله مفید واقع شده باشد.