با پیدایش علم ترجمه، انتخاب مترجمی که واجد شرایط برای ارائه ترجمه با کیفیت باشد بسیار دشوار است. در گذشته مردم بر این اعتقاد بودند که افرادی که تنها تسلط کافی را بر هر دو زبان دارند میتوانند از پس ترجمه بر بیایند. اما امروزه فاکتورهای زیادی وجود دارد که برای تبدیل شدن به یک مترجم حرفه ای می بایست رعایت شود.
در حال حاضر با پیشرفت تکنولوژی و استفاده ی اکثر مردم از اینترنت، یک سری مترجم های ماشینی به وجود آمده اند که هر فردی با دانش اندک از زبان انگلیسی با کمک این مترجم های آنلاین دست به ترجمه می زند.
در واقع تفاوت هایی بین ترجمه انسانی و ترجمه ماشینی وجود دارد. در این مقاله به بررسی این تفاوت ها می پردازیم.
ترجمه ماشینی یا ترجمه انسانی؟
طی سالهای اخیر ترجمه ماشینی کمک شایانی به عموم مردم به خصوص دانشجویان کرده است، طوریکه آمار استفاده از این نوع ترجمه روز به روز در حال افزایش است.
اما آیا میتوان این مترجم های آنلاین را جایگزین خوبی برای مترجم های انسانی در نظر گرفت؟
از آنجایی که این مترجم های گوگل با هوش مصنوعی کامپیوتر، ترجمه می کنند، نمی توان ترجمه ای با کیفیت و بدون خطا را ارائه دهند پس هنوز ترجمه انسانی در مقابل با ترجمه ماشینی برنده است.
چند دلیل مهم برای اینکه نمیتوان جایگزینی برای مترجم های انسانی داشت:
- ناتوانی در درک برخی مفاهیم ها و عبارات باعث شده است که ترجمه های ماشینی پر از اشتباه و خطا باشند درحالی که مترجم های انسانی قادر به درک تفاوت های زبانی و ساختاری هر دو زبان هستند و به راحتی می توانند ترجمه ای با کیفیت را ارائه دهند.
- مترجم های ماشینی هرگز قادر به تشخیص موضوع و زمینه ی متن اصلی نیستند بنابراین در بکارگیری معنی درست کلمات برای لغاتی که چندین معنی دارند ناتوان هستند. به عنوان مثال کلمه ی interest دارای دومعنی ” علاقه داشتن ” و ” سود و بهره ” است؛ تشخیص استفاده درست از این معانی را تنها مترجم های انسانی به درستی می توانند انجام دهند.
- مترجم گوگل نمی تواند لحن و سبک نوشته را درک کند، به عنوان مثال از انجاییکه متون کمدی دارای اصطلاحات و عبارات طنز زیادی هستند که باید مطابق با فرهنگ کشور مقصد ترجمه شود به هیچ وجه نمی توان به ترجمه ماشینی در این متون اعتماد کرد.
- همچنین متون حقوقی و اسناد نیز به دلیل داشتن اطلاعات محرمانه از حساسیت بالایی برخوردار هستند که استفاده از ترجمه ماشینی می تواند لطمه ی بزرگی به دارندگان آن مدرک بزند. در حالی که مترجم انسانی با در نظر گرفتن لحن و سبک نگارش متن اصلی میتواند ترجمه ای درست ارائه دهد.
- تفاوت در ساختار جملات زبان مبدا و مقصد به وضوع نشان می دهد که ترجمه ماشینی تا چه حد دارای اشتباهات دستور زبانی است. به عنوان مثال تفاوت در جایگاه فعل و فاعل در زبان انگلیسی و فارسی باعث نامفهومی ترجمه می شود. ترجمه ماشینی همواره نیازمند ویرایش است تا از نظر مفهومی و نگارشی قابل قبول باشد در حالی که ترجمه انسانی این مشکلات را ندارد.
- در ترجمه ماشینی خلاقیت و ذوق هنری دیده نمی شود و به همین علت نمی توان ترجمه ای منحصر به فرد را انتظار داشت. اما از آنجایی که در ترجمه انسانی مترجم قادر به نشان دادن خلاقیت خود در ترجمه است، سطح و کیفیت ترجمه قابل قبول تر است. بنابراین برای ترجمه متون ادبی نمی توان به غیر از مترجمین باتجربه جایگزین دیگری قرارداد، زیرا در این نوع ترجمه با هر کلمه احساسات نیز منتقل می شود و ذوق هنری مترجم بسیار حائز اهمیت است.
این موارد از مهمترین نکاتی است که نشان می دهد در حال حاضر به هیچ وجه ترجمه ماشینی گزینه خوبی برای جایگزینی مترجم های انسانی نیست.
چگونه ترجمه ماشینی را از ترجمه انسانی تشخیص دهیم؟
- در ترجمه انسانی اصول و پیچیدگی های زبانی به صورت واضح و روشن رعایت شده است. مترجم های ماشینی قادر به درک زبان شوخی و یا آرایه های ادبی موجود در متن مانند کنایه، استعاره، تشبیه و اصطلاحات عامیانه نیستند و گاهاً پس از ترجمه جملات خنده داری را تحویل می دهند. همچنین ترجمه ماشینی ممکن است در تغییر نام سازمان ها و موسسات نام برده شده در متن اصلی دچار خطا و اشتباه شود.
- مترجم های ماشینی ترجمه تحت الفظی را ارائه می دهند. در واقع ترجمه ماشینی کاری به کلیت و موضوع و مفهوم اصلی متن ندارد و به صورت کلمه به کلمه ترجمه می کند و بسیاری از جملات نه مفهوم درستی و نه ساختار دستور زبانی درستی دارند.
- ترجمه ماشینی یک متن منسجم با پیوستگی معنایی در بین کلمات را ارائه نمی دهد. هر زبانی یک سری قواعد خاص دارد که باعث همبستگی بین کلمات می شود اما در ترجمه ماشینی این مورد دیده نمی شود و جملات کاملا در هم بر هم هستند و در انتهای متن هیچ مفهومی از کلیت متن را به خواننده منتقل نمی کنند.
- در مواقعی که خواستار ترجمه ی متنی هستید اگر سایت و یا موسسه ای با قیمت ارزان تر ترجمه فایل شما را بر عهده گرفت، این احتمال وجود دارد که ازترجمه ماشینی استفاده شود؛ زیرا ترجمه انسانی به دلیل اصولی که در ترجمه رعایت می شود هزینه ی بیشتری را نیز در بر می گیرد و متناسب با هزینه بالا کاری پرکیفیت قابل ارائه است.
آینده ترجمه ماشینی به چه صورت پیش بینی می شود؟
بسیاری از کارشناسان بر این باور هستند که در آینده ای نزدیک ماشین ها و ربات ها جای انسان ها را می گیرند و بخش عمده ی کار ترجمه را همین مترجم های ماشینی انجام می دهند و انسان ها در جایگاه ویراستار فعالیت
می کنند و مشکلات و اشتباهات این نوع ترجمه را بررسی و اصلاح می کنند.
اما به طور کلی نمی توان دقیقا پیش بینی کرد که تا ده سال آینده این مترجم های ماشینی تا کجاها پیشرفت می کند.
اگر نیروهای انسانی فقط نقش ویراستار را عمل کنند باز هم نمیتوان این کمک ترجمه ماشینی و صرفه جویی در وقت انسان ها را نادیده گرفت و استفاده از ترجمه ماشینی را بطور کلی یک اشتباه بزرگ تلقی کرد.
در حال حاضر ترجمه ماشینی و ترجمه انسانی را مکمل هم می دانند؛ در واقع با کمک ترجمه م
اشینی روند ترجمه سریع تر می شود و برای کسانی که با کمبود زمان مواجه هستند می تواند تا حدودی مفید واقع شود.
از جمله نواقصی که در ترجمه ماشینی دیده می شود کدام است؟
- ترجمه تحت الفظی
- مفهوم اشتباه
- غلط های املایی و نگارشی و ساختاری
- درک غلط از محتوای متن به معنای عدم تشخیص متون تخصصی و عمومی
مزایای ترجمه ماشینی کدام موارد هستند؟
- ترجمه فوری
- مقرون به صرفه بودن
- کارآمد در ترجمه متون کوچک و غیر حساس
سخن پایانی
یک نکته بسیار مهم که در استفاده از این مترجم های گوگل لازم است بدانید این است که هیچگاه محتوایی که از نظرتان مهم و محرمانه است را به مترجم های آنلاین نسپارید زیرا این اطلاعات در گوگل ذخیره می شود و ممکن است خسارت های جبران ناپذیری را به شما وارد کند.
گوگل ترنسلیت از نرم افزارهایی است که امروزه کاربرد بسیاری در بین مردم علی الخصوص دانشجویان دارد. با کپی کردن یک متن ساده انگلیسی و دریافت ترجمه آن میتوانید پی ببرید جملات چقدر اشتباه هستند. ترجمه انسانی بازبینی و بازخوانی متن نهایی را توسط مترجم در پی دارد و مترجم اشتباهات را از غلط املایی گرفته تا اشتباهات مفهومی تصحیح می کند بنابراین ترجمه در سطح کیفی بالایی قرار می گیرد.
بنابرین می توانید اهمیت حضور مترجم های انسانی را درک کنید، زیرا اگر این مترجمان نبودند بسیاری از کارها و ارتباط بین المللی به درستی شکل نمیگرفت و مشکلاتی را به همراه داشت.
درسته واقعا، من همیشه از ورود تکنولوژی و حذف مترجمان واهمه داشتم ولی بعدا متوجه شدم هیچ تکنولوژی به دقت بالا و درک درست نسبت به ترجمه در بافت های مختلف متنی نمی رسه.