ویرایش یعنی اصلاح یک متن نوشته شده از لحاظ محتوا، جمله بندی و املایی. در فرایند ویرایش یک متن، جملات تا حد امکان برای خواننده روان و قابل درک و پیام متن به راحتی به خواننده منتقل می شود. در واقع ویرایش یک واژه ی فارسی و اسم مصدر از ریشه ویراستن است.
نکات مهمی که در ویرایش تخصصی مقاله می بایست رعایت شود:
- به هر روشی که با آن احساس راحتی میکنید ویرایش را آغاز کنید. برخی با نسخه چاپی متن بسیار راحت تر هستند، زیرا مطالعه بر روی صفحه نمایش کامپیوتر گاهی خسته کننده و آزار دهنده می شود.
- قبل از ویرایش در ابتدا باید چند روز از متنی که نوشته اید فاصله بگیرید. زیرا زمانی که نگارش یک متن را تمام می کنید هنوز در ذهنتان میدانید که چه نوشته اید، بنابراین نمی توانید اشتباهات را پیدا کنید؛ در نتیجه بهتر است تمام محتوای متن را از ذهنتان پاک کنید و سپس با دقت بیشتری شروع به مطالعه و ویرایش آن کنید.
- ویراستاری از حساسیت بالایی برخوردار است؛ بنابراین توصیه می شود در جای خلوت و به دور از شلوغی و سر و صدا شروع به ویرایش و غلط گیری کنید تا از تمرکز ودقت بالایی برخوردار باشید.
- بهتر است فرمت سند را تغییر دهید ( برای مثال تغییر در سایز فونت، رنگ حروف و یا به طور کلی استایل کلی متن) تا مقاله برایتان تازگی داشته باشد و بدین صورت به راحتی می توانید روی متن تمرکز و ویرایش کنید.
- پس از ویرایش مقاله بهتر است پس از چند روز مجدد متن مقاله را مطالعه کنید تا آخرین نکات اصلاحی را در متن تان وارد کنید.
آیا بازخوانی متن مقاله مهم است؟
بازخوانی متن مقاله بسیار مهم است؛ برخی بر این باورند که تنها محتوای کلی متن اهمیت دارد، اما این یک باور غلط است زیرا حتی یک اشتباه کوچک مانند غلط املایی به شدت روی خواننده مقاله تاثیر می گذارد وممکن است حتی زحمات شما را نادیده بگیرند. بازخوانی و ویرایش متن بسیار باهم متفاوت است زیرا بازخوانی در انتهای ویرایش متن انجام می شود لذا از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
بهتراست ویرایش یک مقاله را بسیار جدی بگیرید و از انجام این مرحله غافل نشوید. از آنجایی برای جمع آوری اطلاعات بسیار زحمت کشیده اید، مراحل ویراستاری را نیز به دقت و کامل پیش ببرید و در انتها به صورت کلی بازخوانی را شروع و اشتباهات را اصلاح کنید.
توصیه می شود از کسانی که در زمینه ی ویراستاری تبحر دارند کمک بگیرید تا به طور تخصصی متن شما ویراستاری شود.
به طور کلی ویرایش تخصصی مقاله چه نکاتی را در بر می گیرد؟
- بررسی محتوا: دراین نوع ویرایش تنها باید به این نکته توجه کرد که آیا موضوع مورد بحث کاملا شفاف و واضح بیان شده است یا خیر و آیا هدف اصلی متن به خواننده منتقل می شود یا خیر.
- بررسی ساختار کلی: در این مورد باید به فرمت کلی متن توجه داشت که آیا این مقاله یک مقدمه و نتیجه گیری درستی دارد یا نه. آیا هر مبحثی سرجای اصلی خود قرار گرفته است یا خیر. و به طور کلی داشتن ساختار صحیح و منطقی پاراگراف ها مورد بررسی قرار میگیرد.
- شفافیت موضوع: در این قسمت می بایست تمام محتوای متن را بررسی کرد تا از این مورد که آیا متن برای خواننده قابل درک است یا نه اطمینان حاصل کرد.
- نوع نگارش: نوع نگارش متن بسیار مهم است زیرا باید لحن و سبک نگارش را مطابق با موضوع و محتوای آن انتخاب کرد؛ سبک مقالات رسمی و غیر رسمی را باید در نظرگرفت و در نتیجه متنی مناسب را ارائه داد.
نحوه ویرایش مقالات علمی- پژوهشی به ویژه مقالات ISI
هر مقاله علمی حاصل روزها تلاش یک محقق یا یک فرد پژوهشگر است که هدف از انجام این تحقیقات، ارائه اطلاعات و علم جدید به جامعه است.
اغلب دانشجویان به جمع آوری این اطلاعات برای پایان نامه خود یا منتشر کردن مقالات خود در مجلات بین المللی می پردازند؛ بنابراین شیوه نگارش محتوای مقالات از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است زیرا اگر متنی بدون ویرایش را ارائه دهند از کیفیت کار و تحقیقات خود می کاهند و زحمات خود را بی نتیجه رها می کنند.
این موضوع به ویژه در مقالات ISI بسیار مهم تلقی می شود، زیرا ارزیابی این مقالات استانداردهای بسیار سختی را دارد که در صورتی که هیچ مشکلی در مقاله وجود نداشته باشد، داوران انتخاب مقاله اقدام به منتشر کردن آن در مجلات و سایت های بین المللی می کنند.
در حالی که می بایست مقالات ISI به زبان انگلیسی نوشته شود؛ بنابراین نگارش این مقالات را باید شخصی که به زبان انگلیسی کاملا تسلط دارد انجام دهد. از آنجایی که اکثر فارسی زبانان مقالات خود را به زبان فارسی می نویسند، می بایست نگارش و ویرایش چنین مقالاتی به دست کسی باشد که کاملا متن اصلی را درک می کند و تبحر خاصی در ویرایش متون انگلیسی دارد؛ زیرا می دانیم که جایگاه تمام علائم نگارشی در زبان فارسی و انگلیسی کاملا متفاوت است و نباید طبق متن اصلی فارسی، علائم نگارشی را در متن ترجمه شده انگلیسی آن قرارداد.
بنابراین به طور کلی اگر مقالات شما نگارش و ویرایش حرفه ای داشته باشند به راحتی پذیرفته و در مجلات ISI منتشر می شود.
آماده سازی چک لیست موارد ضروری در ویرایش مقالات
در زمان نگارش و ویرایش متن مقاله الزامی ست به یک سری موارد توجه کرد لذا پاسخ به سوالات زیر باعث می شود یک مقاله حرفه ای ارائه شود. سوالاتی که در انتها مقاله باید از خود پرسید به شرح زیر است:
- محتوای پژوهش تا چه اندازه سازماندهی شده است؟ آیا از سازماندهی مناسب محتوای پژوهش اطمینان لازم را دارید؟ در این قسمت می بایست از وجود مواردی مانند مقدمه، بدنه اصلی، نتیجه گیری و … اطمینان حاصل کرد. ترتیب داخلی مقاله بسیار اهمیت دارد و می بایست به صورت روشن و واضح در مقاله قید شود.
- تا چه اندازه از رعایت اصول علائم نگارشی در مقاله مطمئن اید؟ ویراستاری مقاله باعث می شود خواننده بهتر منظور کلی متن را متوجه شود، توجه به ساختار جملات معلوم و مجهول، زمان فعل ها، ساختار اکادمیک، اعداد و حروف با املای درست از مواردی می باشند که رعایت آنها ضروری است.
- تمامی واژگان به کار برده شده در مقاله، آکادمیک و طبیعی اند؟ تمامی واژگان به کار برده شده می بایست دقیق و مناسب سبک نوشته انتخاب شود. وجود کلمات نامناسب سطح کیفیت مقاله شما را پایین می آورد.
- آیا سبک و نگارش واضح و روشن در مقاله دیده می شود؟ تمام جملات و پاراگراف ها باید خوانا و قابل درک باشد و عبارات و اصطلاحاتی را می بایست به کار برد که به بهترین شکل ممکن معنا را منتقل کند.
- تا چه اندازه فرمت بندی نقل قول ها و منابع به صورت دقیق رعایت شده است؟ در این قسمت لازم است تا حد امکان تمرکز را روی نداشتن سرقت ادبی گذاشت. اگر پارافریز صورت می گیرد باید از نرم افزارهای تشخیص سرقت ادبی استفاده کرد تا از بروز این چنین دزدی های ادبی جلوگیری کرد زیرا در صورت وجود هرگونه کپی برداری، کیفیت مقاله تا حد زیادی پایین می آید.