در حال حاضر کتاب های بیشماری توسط نویسنگان در حال تالیف است که دوستداران کتاب همواره خواستار ترجمه آن ها هستند. با پیدایش علم ترجمه این امکان فراهم شده است که علاقه مندان بتوانند به کتاب هایی که شهرت جهانی دارند دسترسی پیدا کنند.
در این مقاله به بررسی مراحل ترجمه و چاپ کتاب میپردازیم.
فرآیند ترجمه کتاب چگونه است؟
-
انتخاب کتاب:
مهمترین قدم برای ترجمه کتاب، انتخاب بهترین و درست ترین گزینه از بین صدها کتاب ترجمه نشده است. در ابتدا باید این اطمینان حاصل شود که آیا کتاب انتخابی ارزش صرف وقت و ترجمه را دارد یا خیر؛ برای جلوگیری از اتلاف وقت توصیه می شود لیست پرفروش ترین کتاب ها را مطابق با حوزه ی مورد علاقه تان چک کنید. پس از انتخاب عنوان کتاب لازم است مشخصات کامل مانند اطلاعات نویسنده، خلاصه ی داستان و تعداد صفحات و … را مطالعه کنید.
لازم به ذکر است مترجمین مخصوصا یک مترجم رسمی قبل از شروع ترجمه باید بفهمند که کتاب قبلا توسط مترجم دیگری ترجمه شده است یا نه؛ زیرا بسیاری از ناشران تمایلی به سرمایه گذاری روی کتابی که در گذشته ترجمه شده است را ندارند.
به چه طریقی مطمئن شویم درگذشته کتاب مورد نظر ترجمه شده است یا نه؟
برای اطمینان حاصل کردن از این موضوع، میتوانید عنوان کتاب یا نام نویسنده را در پایگاه داده سایت کتابخانه ملی جستجو کنید و اگر اطلاعاتی از کتاب ثبت نشده بود اقدام به ترجمه کتاب مربوطه کنید.
برخی از کتاب ها با مترجمان شناخته شده ترجمه شده اند که گواه این است این چنین کتبی برای ترجمه ی مجدد توسط مترجمان تازه کار مناسب نیست زیرا ممکن است فروش بالایی را در پی نداشته باشد. نکته ی دیگری که باید درنظر بگیرید این است که بعضی از کتاب ها بارها و بارها ترجمه شده اند به عنوان مثال کتاب ” غرور و تعصب ” توسط ناشران متعددی چاپ شده است که بازهم ترجمه مجدد آن نمیتواند نتیجه ی مطلوبی را به ارمغان بیاورد.
برای مراجعه به سایت سازمان اسناد و کتابخانه ملی میتوانید از لینک زیر وارد شوید:
-
کسب رضایت نویسنده برای ترجمه اثرش:
در قدم دوم قبل از شروع ترجمه با اصول باید اجازه ی نویسنده برای ترجمه اثر گرفته شود. درصورتی که نویسنده در قید حیات نباشد مطابق با قوانین آن کشور این مرحله طی می شود.
عدم رعایت قانون کپی رایت (copyright) به هیچ وجه اخلاقی نبوده وپایبندی به این قانون امری ضروری برای شروع ترجمه به حساب می آید.
همچنین شما به عنوان مترجم موظفید پس از کسب رضایت از نویسنده، ناشر خارجی را از این اقدام خود مطلع کنید. اگر نمی خواهید زحمتتان هدر برود بهتر است قبل از هر کاری از طریق ایمیل با نویسنده و ناشر در ارتباط باشید و از همان ابتدا شخصا از آن ها اجازه بگیرید. این عمل بسیار قانونی است در نتیجه آن کشور نمیتواند شکایتی ازشما داشته باشد.
جستجو در گوگل بهترین روش جهت پیدا کردن مشخصات ناشر و نویسنده و ارتباط گرفتن با آنهاست. با پیدا کردن ایمیل ناشر و نویسنده به راحتی می توانید آن ها را در جریان کار خود قرار دهید. البته در مواقعی این مرحله توسط خود ناشر ایرانی انجام می شود و مسئولان انتشارات در ایران شرایط خود را برای ترجمه به ناشر خارجی توضیح می دهند.
-
پیداکردن ناشر مناسب برای چاپ کتاب:
سومین قدم این است که ناشری را برای سرمایه گذاری روی چاپ کتاب پیدا کنید. بهتر است همزمان با اجازه گرفتن از نویسنده و ناشر خارجی، سرمایه گذار چاپ کتاب را انتخاب کنید زیرا با این اقدام کار ترجمه حرفه ای تر پیش میرود.
اگرچه انتخاب ناشر و سرمایه گذار به هیچ وجه آسان نبوده ولی جای هیچ نگرانی برای مترجمان تازه کار وجود ندارد زیرا بسیاری از نویسندگان معروف جهان هم در اوایل کار خود، حمایت لازم را از سوی ناشران در اختیار نداشتند. اینطور بگوییم خود را برای ” نه ” شنیدن آماده کنید.
پس از پیدا کردن ناشر، لازم نیست در ابتدا ترجمه تمام کتاب را در اختیار انتشارات قرار دهید. ارسال نیمی از کتاب برای ناشر کفایت می کند که صحت ترجمه و نوع نگارش شما بررسی شود.
نکاتی که در ترجمه کتاب باید رعایت شود:
لحن ترجمه از نکات بسیار مهمی است که رعایت نکردن ان یکی از اشتباهات رایج ترجمه است. هر مترجمی لازم است سن مخاطبان کتابی را که ترجمه می کند در نظر بگیرد برای مثال لحن کتاب کودکان با کتاب های علمی یا حتی یک رمان بسیار متفاوت است.
در مواقعی که تصاویر کتاب اصلی را در ترجمه اضافه می کنید می بایست حتما نام تصویرگر اصلی روی جلد کتاب آورده شود.
از تفاوت های فرهنگ کشور مبدا و مقصد غافل نشوید. گاهی برخی اصطلاحات و عبارات وجود دارد که مطابق با فرهنگ کشور ما نیست بنابراین با معادل سازی درست میتوانید هم ترجمه ای درست را ارائه دهید و هم وفادار به متن اصلی باشید.
چگونگی فرایند چاپ کتاب
به طور خلاصه مراحل چاپ کتاب را اینطور میتوان بیان کرد:
- نوشتن قراردادی بین مترجم و ناشر
- بررسی صحت ترجمه و ارائه پیشنهادهای لازم توسط کارشناسان ارزیابی ترجمه به مترجم
- ویراستاری متن نهایی
- تایپ ، صفحه آرایی وانتخاب طرح جلد کتاب
- اخذ مجوزهای فیپا و شابک: فیپا در واقع فهرستی است که اطلاعات کاملی را برای شناسایی کتاب توصیف می کند. این فهرست در صفحه ی شناسنامه یا صفحه حقوقی کتاب ثبت می شود.
برای شماره گذاری کتاب شماره ۱۳ رقمی شابک از خانه کتاب گرفته میشود که مانند یک سند مالکیت عمل می کند و انتشارات به هر کتاب اماده ی چاپ، شماره شابک مخصوصی را اختصاص می دهد.
در واقع مجوزهای فیپا و شابک پس از بررسی ترجمه، ویراستاری و صفحه آرایی کتاب توسط ناشر سریعا اخذ می شود که منافع مترجم و انتشارات حفظ شود.
- اخذ مجوز فرهنگ و ارشاد: در اینجا باید سه نسخه از کتابی که از لحاظ متنی وطراحی جلد کاملا تکمیل شده است را برای اداره ی فرهنگ و ارشاد ارسال کنید. کتاب از بسیاری از جنبه ها بررسی می شود و اگر مطابق با قوانین کشور بود این مجوز صادر می شود.
- چاپ و صحافی کتاب
توضیحاتی در باب هزینه ی چاپ کتاب
هزینه ی چاپ کتاب براساس موضوع و محتوا، حجم، نوع طراحی جلد، تعداد و تیراژ کتاب و بسیاری عوامل دیگر محاسبه می شود. اگر مترجم هستید پس از تنظیم قرارداد با ناشر میتوانید هزینه ی چاپ کتاب را خودتان پرداخت کنید و پس از فروش کتاب، سود حاصله بین شما و انتشارات تقسیم می شود یا اینکه هزینه ی چاپ برعهده ی ناشر باشد و سود کمتری از فروش کتاب در اختیار شما قرار بگیرد.
اما اگر فرد عادی هستید در وهله اول باید سراغ یک مترجم و انتشاراتی بروید و براساس یک سری شرایط کتاب شما قیمت گذاری می شود البته برخی وب سایت ها نیز هزینه ی چاپ کتاب را تخمین می زنند.
خیلی ممنون بابت توضیحات فقط میشه در رابطه با شرایط ترجمه کتاب در ایران هم توضیح دهید
روزبخیر مراحل کلی ترجمه کتاب در همین مقاله توضیح داده شده باز اگر سوال دیگری در این مورد هست در خدمتیم