یک ترجمه خوب و مناسب ترجمه ای است که از یکسری ویژگی و قواعدی پیروی کند که در این مقاله به انها پرداخته میشود
زبان قراردادی است که به وسیله ی آن با دیگران ارتباط برقرار می کنیم. در سراسر جهان، هر قومی و هر ملتی با توجه به آداب و رسوم خودش، زبان خاصی را برای ارتباط بین دیگر ملت ها برگزیده است.
این برقراری ارتباط بین انسان ها، یک نیاز اصلی به شمار آمد که منجر شد انسان ها پی به علمی به نام ترجمه ببرند تا این ارتباط به سهولت صورت گیرد.
ترجمه یعنی چه؟
ترجمه یعنی پیداکردن بهترین معادل کلمات و انتقال پیام عبارات و اصطلاحات از زبان مبدا به زبان مقصد به طوری که چه از نظر معنایی و چه از نظر سبک مطابق با متن اصلی باشد و دستخوش تغییر نشود.
اما ارائه تعریف درست و دقیقی ازترجمه به این آسانی ها نیست زیرا این تعاریف کلی هستند و هر مترجم پس از سال ها فعالیت در این حوزه، به یک تعریف از دید خودش میرسد.
عده ای می گویند ترجمه از زبان مبدا به زبان مقصد باید بدون کاهش و یا افزایش لغات و جملات صورت گیرد، در واقع این عقیده کاملا نادرست و اشتباه است زیرا هیچ پیامی را نمیتوان به درستی بدون تغییر در فرم و معنی از زبانی به زبان دیگر منتقل کرد.
در واقع فقط جایگزین کردن کلمات، منجر به یک ترجمه با کیفیت نمیشود، بلکه مترجم باید متن اصلی را درک کند و مفهوم درست و متنی روان و خوانا را ارائه دهد.
ترجمه تحت الفظی یا همان کلمه به کلمه برای کسانی است که از سطح دانش زبان بالایی برخوردار نیستند؛ یک مترجم حرفه ای باید ترجمه معنوی انجام دهد یعنی پس از درک کلیت هر جمله و متن شروع به ترجمه کند.
ویژگی های یک مترجم کدامند؟
- تسلط به زبان مبدا و زبان مقصد: مترجم یا مترجم رسمی باید از دانش و علم کافی هم از نظر واژگان و اصطلاحات و هم ساختار دستوری در سطح بالایی برخوردار باشد تا مضمون و مفهوم متن را با تسلط و کاملا روان به خواننده منتقل کند.
- آشنایی با اصطلاحات: اصطلاحات و ضرب المثل های هر زبانی روزانه در حال تغییر هستند، بنابراین مترجم موظف است که با مهارت خود آن ها را به زبان مقصد برگرداند.
- درک فرهنگ هر دو زبان: شناخت کامل مترجم از فرهنگ زبان مبدا و زبان مقصد، کمک شایانی به ترجمه درست و برقراری ارتباط بین هر دو فرهنگ می کند. در واقع با دانستن فرهنگ هر دو زبان پیام های غیر گفتاری به درستی ترجمه می شود.
- وفاداری به متن اصلی: تغییر در محتوای یک متن منجر به زیرسوال رفتن اعتبار خود مترجم می شود. بنابراین باید در حین ترجمه، این نکته را در نظر بگیریم که انتقال مفهوم باعث حذف جملات نشود.
- امانت داری: چنانچه محتوای متن به دست دیگران برسد، میتواند مشکلاتی را برای طرف مقابل و مترجم به بار بیاورد. که یک مترجم با سابقه هرگز اطلاعات علمی را در معرض دید و سوء استفاده احتمالی قرار نمی دهد.
- رعایت شیوه و علائم نگارشی و روان نویسی: مترجم باید در عین پرهیز از طولانی شدن جملات، لحن نویسنده و رشته کلام او را حفظ کند. مترجم علاوه بر ترجمه باید دانش درستی از علائم نگارشی داشته باشد تا متنی خوانا ، روان و تا حدی ویرایش شده تحویل دهد.
- داشتن قوه ی تخیل: مترجم باید با بکارگیری قوه ی تخیل خود در ترجمه، هنر ” حدس زدن ” را نیز بیاموزد و مفهوم هر لغت و عبارت را بدون مراجعه به فرهنگ لغت درک کند؛ بدین صورت به مرور سرعت ترجمه افزایش می یابد.
یک ترجمه خوب چه ویژگی هایی دارد؟
- ترجمه ای باکیفیت است که در آن دقت لازم رعایت شود. ترجمه باید دقیق و دارای سبک و لحنی مناسب و بدون هیچ اشتباه بزرگی در ترجمه باشد و عبارات موجود در آن نباید خیلی عجیب و دور از ذهن ترجمه شود.
- ترجمه باید روان و سلیس باشد. جملات باید طبیعی به نظر برسد و به حدی روان باشد که خواننده پی به ترجمه بودن متن نبرد و حس کند در حال خواندن متن اصلی است.
- ترجمه عموما به دو صورت است:
- ترجمه متن انگلیسی به فارسی
- ترجمه متن فارسی به انگلیسی
اکثر مترجمان بیشتر در نوع اول ترجمه یعنی انگلیسی به فارسی فعالیت می کنند زیرا فقط با درک هر جمله می توانند کل مفهوم را به زبان فارسی بنویسند؛ اما ترجمه فارسی به انگلیسی در مقایسه با نوع اول نسبتا دشوارتر است؛ در واقع مترجم در این نوع ترجمه باید همانند شخص انگلیسی زبان فکر کند و کاملا مسلط به زبان انگلیسی و لحن و اصطلاحات آن کشور باشد.
همچنین سایت فرادرس در رابطه با ویژگی های یک ترحمه خوب نوشته است:
برای اینکه متوجه شویم ترجمه متون عمومی مورد نظر از لحاظ کیفیت، در سطح بالا و مناسبی قرار دارد، باید برخی از پارامترها را در نظر بگیریم. در ادامه به این موارد اشاره شده است:
- نخستین حالت از یک ترجمه خوب، این است که متن به راحتی قابل فهم و درک باشد.
- متن باید سلیس و روان بوده و هیچگونه پیچیدگی در آن مشاهده نشود.
- ساختار و انسجام متن به طور مناسبی رعایت شده باشد.
- در کنار الهام گرفتن از متن اصلی، به صورت اختصاصی نوشته شده باشد.
- به زمینه‌های فرهنگی، تاریخی و … در متن اصلی دقت شود.
- پیام و هدف اصلی متن به خواننده منتقل شود.
- لحن موجود در کلام نویسنده اصلی به خوبی توسط مترجم به خواننده منتقل شود.
- علامت‌های نگارشی و نقطه‌گذاری به طور مناسبی رعایت شود.
- از معادل‌های مناسب و نزدیک برای کلمه مورد نظر استفاده شود.
- هیچگونه ابهامی در جملات و متن وجود نداشته باشد و بدون حاشیه، جان کلام انتقال داده شود.
نکاتی که به ترجمه بهتر کمک میکند:
- بهترین واحد برای ترجمه کردن، جمله است. کلمات واحد کوچک و پاراگراف ها واحد بلندتری هستند؛ بنابراین در هر دو حالت ممکن هست به مشکل بربخورید و دچار سردرگمی در درک مفهوم شوید.
- تحلیل دستوری را فراموش نکنید؛ یافتن فعل و فاعل و صفت و قید چه در زبان مبدا و چه در زبان مقصد باعث میشود آسان تر ترجمه کنید.
- اگر شما قبل از شروع ترجمه از کلیت موضوع متن اطلاع نداشته باشید هیچ گاه نمیتوانید به تحلیل کلامی درستی برسید و آن را در ترجمه خود پیاده کنید.
- جا به جایی کلمات و جمله سازی همیشه چالشی بزرگ برای مترجم است. در اینجا باید از فرم جملات زبان مبدا فاصله بگیرید و کلمات را تا حد امکان به فرم زبان مقصد نزدیک کنید.
- در به کارگیری و انتخاب افعال دقت شود؛ به طور مثال فعل “می باشد” در زبان فارسی نادرست است زیرا مصدر فعل اصلا وجود ندارد، لذا بهتر است به جای فعل ” می باشد ” از فعل ” است ” استفاده شود.
- فعل ” می‌گردد ” زمانی که در معنای “میشود” به کار گرفته میشود کاملاً غلط است. زیرا فعل ” می گردد ” یعنی ” گردش، چرخیدن” و یا ” جست و جو کردن “.
سخن آخر:
برای خوب ترجمه کردن و مترجم خبره شدن، لازم است به صورت مستمر تمرین داشته باشید تا به نقاط قوت و ضعف خود پی ببرید. کیفیت بالای ترجمه تنها با تکرار و تمرین به دست می آید؛ اگر در ابتدای حرفه ترجمه هستید پیشنهاد می کنیم هرروز مطالعه داشته باشید و ترجمه هایی که توسط مترجمان باتجربه انجام شده اند را بررسی کنید.
واقعا مطالب تون بسیار مفید هستند. ممنونم از سایت عالی تون
این اصول ترجمه انگلیسی به فارسی در پروژهای ترجمه فوری هم رعایت میشه؟
سلام روزبخیر بله کلیه موارد حتما می بایست در ترجمه رعایت شوند و هیچ فرقی نمیکند که ترجمه فوریت دارد با خیر
بله کلیه مترجمین ملزم به رعایت تمامی این اصول می باشند و فوری بودن یا نبودن ترجمه در کیفیت ترجمه نباید تاثیرگذارباشد.